پورتال جامع صبا

پاورپوینت

41 اسلاید

قابل ویرایش

قسمتی از متن بکار رفته در پاورپوینت

امید یکی از ویژگی‌های زندگی است که ما را به جست‌وجوی فردای بهتر وامی‌دارد. امید، یعنی موفقیت و آینده‌ی بهتر و دلیلی برای زیستن. وقتی امید وجود داشته باشد، شادی و سرور در زندگی حضور خواهد داشت، به همین دلیل، روان شناسان در سال‌های اخیر به موضوع جدیدی تحت عنوان روان‌شناسی مثبت پرداخته‌اند. بر اساس نظریه‌ی سلیگمن و زیکرزنتمیهالی (2000) روان‌شناسی طی 60 سال گذشته، به‌طور گسترده‌ای تبدیل به علم درمان شده است و روان شناسان باید به فهم آن چیزهایی بپردازند که زندگی را ارزشمند می‌سازد. دیرز (2000) معتقد است که حتی در جوامع مادی، دستیابی به اشیا مادی فقط به میزان متوسطی به احساس شادی در زندگی مربوط است. دینز توصیه می‌کند همان‌گونه که شاخص‌های ملی برای تولید، تمرکز دارند، کشورها باید چگونگی تداوم و شدت احساس خشنودی و شادی افراد را در موقعیت‌های مختلف زندگی اندازه‌گیری کنند. اگر شاخص‌های ملی سلامتی نیز در دسترس باشد می‌تواند عواملی که شادی را تحت تأثیر قرار دهد، مورد قضاوت قرارداد (زیکرزنتمیهالی، 1999 از مهداد، 1387) این سؤال را مطرح کرد اگر ما ثروتمند هستیم، چرا شاد نیستیم؟ به این دلیل است که پاداش‌های مادی به‌تنهایی برای شادی ما کافی نیست. تحقیقات، نشان داده است که سایر شرایط، مثل زندگی خانوادگی ارضاکننده دوستان همدل و زمان کافی برای انجام علایق مختلف، با شادمانی مربوط است. در نظریه، دلیلی برای اینکه دودسته از پاداش‌ها، مادی و عاطفی، اجتماعی باهم وجود داشته باشند وجود ندارد. بااین‌حال در عمل بسیار مشکل است که الزامات متعارض آن‌ها را آشتی دهیم. زمان، یک منبع بسیار باارزشی است و باید زمان لازم را به انتخاب مشکل پیش روی ما که درنهایت محتوای کیفی زندگی ما را تعیین می‌کند. اختصاص دهیم.

امروزه سالمندی به یک پدیده مهم جهانی تبدیل‌شده است؛ زیرابه سبب افزایش امید به زندگی و مسائل بهداشتی، طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، جمعیت این گروه افزایش‌یافته است. بر اساس برآوردهای انجام‌شده، سالانه حدود 5/2 درصد به‌طور متوسط به تعداد افراد 65 ساله و بیشتر افزوده می‌شود؛ اما به‌رغم رشد جمعیت سالمندان هنوز درباره نیازهای ایشان تمرکز کافی نشده است؛ بنابراین، تأمین بهداشت روانی و جسمانی سالمندان به‌عنوان یک گروه آسیب‌پذیر جامعه، توجه ویژه‌ای را می‌طلبد (همتی علمدار لو و همکاران، 1387).
احساس تنهایی، انزوا و ناامیدی، از مهم‌ترین و شایع‌ترین شکایات سالمندان هستند (شیرر و دیوید هیزار، 2009). این مشکلات و فقدان‌های سالمندی و نزدیک شدن به واقعیت مرگ، ممکن است آن‌ها را به بی‌معنایی در زندگی هم سوق دهد. در پژوهشی که بر روی سالمندان در کشور فنلاند صورت گرفت، مهم‌ترین علل احساس تنهایی، شامل بیماری 81 درصد، مرگ همسر 71 درصد و فقدان دوست 67 درصد می‌باشد. بااین‌حال، فقدان معنا در زندگی یکی از رایج‌ترین دلایل در میان افرادی بود که اغلب یا همیشه، احساس تنهایی می‌کردند (ساویکو و همکاران، 2015).
احساس تنهایی، مجموعه‌ای پیچیده از احساس‌ها و شناخت‌ها، پریشانی‌ها و تجربه هیجان‌های منفی است که از کمبودهای ادراک‌شده فردی در روابط خصوصی و اجتماعی ناشی می‌شود (ویس من و همکاران، 2015). احساس تنهایی، به‌عنوان مشکلی رایج و تجربه‌ای منفی برای افراد مسن در جوامع علمی و پژوهش‌های مربوط به تندرستی گزارش‌شده است. شواهد نشان می‌دهد، احساس تنهایی پدیده‌ای گسترده و فراگیر است و 25 تا 50 درصد کل جمعیت بالای 65 سال را برحسب سن و جنس تحت تأثیر قرار می‌دهد و سالمندان، در معرض خطر بالاتری از احساس تنهایی هستند (ولامینگ و همکاران، 2010). در پژوهشی که بر روی سالمندان ایران انجام شد، مشخص گردید که 7/44% سالمندان (شریفی، 1381، ص 81) و در تحقیقی که تک (دیک، 2010) انجام داد، 17 درصد سالمندان موردپژوهش، احساس تنهایی را گزارش کرده‌اند. پژوهشگران معتقدند عوامل بسیاری، ازجمله افسردگی، اضطراب، وضعیت سلامت روانی، افکار خودکشی، حمایت کم خانواده، درآمد پایین، عملکرد جسمی ضعیف و بیماری، بااحساس تنهایی در ارتباط‌اند (تسیا، 2010)؛ بنابراین، همان‌گونه که یافته‌های پژوهشی نشان می‌دهد، احساس تنهایی یک عامل سبب‌شناختی در سلامت و بهزیستی است و پیامدهای آنی و درازمدت جدی در بهداشت روانی دارد و اگر سالمندی احساس تنهایی نداشته باشد، عملکرد جسمانی و روانی بهتری خواهد داشت (ولامینگ، 2010، ص 557). از سویی، براثر تحلیل رفتن قوای جسمانی و ذهنی سالمندان، تنوع و کثرت مسائل در سالخوردگی، امری کاملاً طبیعی به نظر می‌رسد. ازاین‌رو، شاید هیچ دوره‌ای از زندگی مانند سالمندی، پرمسئله و نگران‌کننده نباشد. به همین دلیل، سالمندان برای سالم زیستن، به سازگاری فراوانی نیاز دارند (مباشری و معزی، 1389). در این شرایط، لزوم توجه به منابع درونی و روان‌شناختی جهت مقابله با شرایط سالمندی، به‌وضوح احساس می‌شود.
در بین شیوه‌های مقابله‌ای سالمندان، مذهب نقش مهم و اساسی را می‌تواند ایفا کند؛ چراکه مذهب می‌تواند دارای ارزش مثبتی در پر کردن فضای خالی زندگی، حمایت اجتماعی از سالمندان، مواجهه با استرس و سازگاری مناسب برای موقعیت و معنا دهی زندگی و مرگ داشته باشد (مک‌اینتاش و همکاران، 2010، ص 37). احساس تعلق مذهبی، انجام مناسک و اعمال مذهبی و حضور در گروه‌های مذهبی، انرژی، آرامش درونی و احساس تعلق بی‌کران را برای سالمندان فراهم می‌آورد (روکاچ و همکاران، 2013، ص 271). جیانبین و مهتا (2013) معتقدند که مذهب می‌تواند در فرایندهای پیر شدن، ازجمله فرایندهای فیزیکی، اجتماعی و وجودی، نقش مکمل را بازی کند و سازگاری با فرایند پیری را تسهیل بخشید. همچنین نگرش‌های مذهبی به افراد کمک می‌کند تا زندگی تحمل‌پذیر تری داشته باشند و خود ارزشی آن‌ها را می‌افزاید (امیری، 1384، ص 161). به نظر می‌رسد که مذهب، منبع مهم و واحدی برای افراد در مقابله با استرس‌های سال‌های آخر زندگی باشد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که نگرش‌های مذهبی بااحساس تنهایی ارتباط دارند و می‌توانند بر کاهش احساس تنهایی مؤثر باشند (کارون و بارون، 2012، ص 1001). برای مثال، مک اینیس و وایت (2011) در پژوهشی که انجام دادند، بیان کردند که سالمندان از ارتباط باخدا و عبادت، به‌مثابه یک شیوه رویارویی بااحساس تنهایی استفاده می‌کنند. همین‌طور تحقیقات نشان داده است که بین نگرش مذهبی با عوامل مرتبط بااحساس تنهایی، ازجمله بهزیستی و سلامت روانی، اضطراب و افسردگی، ارتباط وجود دارد (زنگ و همکاران، 2011، ص 53). از سویی مذهب به‌عنوان منبع مرکزی معنا در زندگی، برای افراد اعتقادات، انتظارات و اهداف کلیدی را فراهم می‌آورد وزندگی آنان را درون یک زمینه وسیع قرار می‌دهد. پژوهش‌ها نشان‌دهنده رابطه بین مذهب و احساس معنا در زندگی می‌باشند و اینکه مذهب و نگرش مذهبی، به‌نوعی احساس معنادار بودن در زندگی می‌انجامد (لوین، 2010، ص 103).
سالمندان سرمایه‌ای برای دیگر افراد خانواده، اجتماع و اقتصاد به شمار می‌آیند. سرمایه‌گذاری در امر بهداشت آن‌ها، فوایدی را برای هر جامعه‌ای دربر خواهد داشت. به همین دلیل به نظر می‌رسد بررسی و مطالعه بیشتر در این مقوله، جهت ارائه راهکارهای مناسب به‌منظور تطابق با سالمندی و مشکلات ناشی از آن، امری ضروری باشد.
با توجه به آنچه درباره مشکلات سالمندان و نیازهای آن‌ها گفته شد، از چالش‌های مهم فراروی سالمندان در دنیای امروز، احساس تنهایی و فقدان معنا در زندگی است؛ بنابراین، بسیار مهم است که پیش‌بینی کننده‌ها، هم‌بسته‌ها، متغیرها و عوامل مؤثر بر احساس تنهایی و معنا در زندگی سالمندان، شناسایی، اندازه‌گیری و کنترل شوند تا درنتیجه به کاهش احساس تنهایی و افزایش معنا در زندگی سالمندان کمک شود و بر احساس مثبت آن‌ها از زندگی افزوده شود. تاکنون پژوهش‌هایی درباره احساس تنهایی در سالمندان صورت گرفته است؛
اما پژوهشی که نقش نگرش مذهبی را در سالمندان ازنظر احساس تنهایی و همین‌طور احساس معنا در ایران بررسی کند، گزارش نشده است؛ بنابراین، پژوهش حاضر سعی دارد به این پرسش اساسی پاسخ دهد که آیا استرس ادراک‌شده، حمایت‌های اجتماعی و باورهای مذهبی امید به زندگی را در سالمندان پیش‌بینی می‌کند؟
بشرپور (1392) ادراک منفی از استرس با سبک‌های مقابله ی شناختی ورفتاری رابطه منفی و با شیوه­ی مقابله اجتنابی رابطه مثبت دارد. در مقابل ادراک مثبت از استرس با سبک‌های مقابله‌ای شناختی و رفتاری رابطه مثبت داشت. همچنین در بررسی پیش رو نیز میزان استرس ادراک شده و حمایت های اجتماعی با امید به زندگی در رابطه مستقیم و معنی داری بوده اند.
کاکابرایی وهمکاران (1391) درپژوهشی با عنوان رابطه سبک‌های مقابله‌ای وحمایت اجتماعی ادراک‌شده با مقیاسهای بهزیستی روانی در بین والدین با کودکان استثنایی و عادی شهر کرمانشاه در سال 1389 به این نتیجه رسیدند که در دو گروه والدین بین نمره ابعادحمایت اجتماعی با رضایت از زندگی و عاطفه مثبت، مثبت و باعاطفه منفی، منفی معنادارو رابطه سبک مقابله مسئله مداربا رضایت زندگی و عاطفه مثبت، مثبت و با عاطفه منفی، منفی و معنادار بوده اند. همچنین در بررسی پیش رو نیز حمایت اجتماعی با امید به زندگی و نگرش مذهبی رابطه معنی داری داشته اند.
الجانی و همکارآن (1390) به‌عمل‌آمده نشان می‌دهد که بین امید به آینده و اعمال مذهبی سازمان‌یافته اعمال مذهبی غیر سازمان‌یافته (مناسکی فردی) و مذهب درونی رابطه معناداری وجود دارد. در مدل رگرسیون، از بین متغیرهای مختلف اعمال مذهبی سازمان‌یافته (مناسکی جمعی) و مذهب درونی، بیشترین میزان تغییرات امید به آینده را می‌توانند تبیین نمایند. در بررسی پیش رو نیز امید به زندگی با نگرش مذهبی افراد دارای رابطه معنی داری بوده است.
فرهادی و همکاران (1389) بر روی سلامت روان سالمندان نشان می‌دهد که باورهای مذهبی و معنوی قوی همراه با امیدواری، با افزایش آرامش و احساسات مثبت، تجارب خوشایند را افزایش و علائم ناخوشایند را کاهش می‌دهد. بررسی پیش رو با پایان نامه حاضر همسو و همراستا میباشد.
هزارجریبی و صفری شالی (1388) نشان داده است که متغیر امید به آینده اجتماعی به‌واسطه متغیر اعتماد اجتماعی تأثیر فزاینده‌ای بر میزان رضایت افراد دارد. این نشان می‌دهد هر چه میزان امید به آینده اجتماعی بیشتر باشد احساس اعتماد و درنهایت، رضایت از زندگی بیشتر شده، در مقابل افرادی که امید زیادی به آینده و جامعه ندارند، رضایت کمتری از زندگی دارند. درعین‌حال، امید به آینده فردی بر امید به آینده و جامعه تأثیرگذار بوده، از آن نیز تأثیر می‌پذیرد. در بررسی پیش رونیزبه نتایج یکسان و همسویی دست یافته شده است.
جورک لي، کوهن (1997) در مورد نقش باورهاي کنترل و ايمان به‌عنوان تعديل‏کننده استرس و در مسيحيان پروتستان کره‏اي و قفقازي مقيم آمريکا انجام دادند به اين نتيجه رسيدند که رابطه ميان اعتقاد به کنترل شدن از طرف خدا و اضطراب براي قفقفازي ها منفي ولي براي کره‏اي ها مثبت بود. همچنين وقتي اعتقاد به کنترل خدايي در قفقفازي ها افزايش مي‏يافت رابطه ميان وقايع منفي و افسردگي از مثبت به منفي تغيير مي‏کرد و اين امر براي افراد کره‏اي برعکس بود. پارگامنت و همکاران وي (1999) نقش مذهب را در دستيابي و حس کنترل شخصي در موقعيت‏هايي که احساسهاي درماندگي آسيب‏پذيري را فرا مي‏خوانند مطالعه کردند؛ نتايج بيان داشت که روش‏هاي مقابله مذهبي که براي دستيابي به کنترل مطرح مي‏شوند پيامدها و سازگاري را فراتر از مقابله‏هاي سنتي غيرمذهبي و عمومي پيش‏بيني مي‏کنند. در پژوهشي که دکتر نجفي و همکاران روي دانشجويان پزشکي شهرستان شهرکرد در زمينه رابطه نگرش مذهبي و مهارتهاي مقابله و سلامت روان به انجام رساند نتايج نشانگر آن بوده است که بين سلامت روان و نگرش مذهبي همبستگي بالايي وجود داد و هر چه نگرش مذهبي فرد بيشتر مي‏شد همبستگي سلامت روان و نگرش مذهبي هم افزايش مي يافت. همچنين افراد با نگرش مذهبي از سلامت روان بهتري برخوردار بودند، بررسی پیش رو با نتایج پایان نامه حاضر همسو و همراستا میباشد.
غباري (1377) در زمينه رابطه توکل به خدا و اضطراب و صبر و اميدواري در شرايط ناگوار روي دانشجويان اجرا کردند نتايج نشان داد دانشجوياني که توکل آن‌ها در سطح بالا بوده است از گروه ديگر به مراتب اضطرابشان پايين‏تر بوده است و همبستگي مثبت و معناداري بين توکل به خدا و اميدواري و توکل به خدا و صبر و تحمل دانشجويان وجود داشته است. در پژوهش ديگري که يوسفي در مورد رابطه نگرش مذهبي و رفتارهاي مقابله‏اي مذهبي با سلامت روان بر روي بيماران بيمارستان انجام داده‏اند نتايج نشان داده است که رابطه معناداري بين اعتقادات مذهبي و اضطراب وجود دارد يعني بيماراني که نگرش مذهبي بالايي داشتند سطح اضطراب پايين‏تري نسبت به بقيه بيماران داشته و رفتارهاي مقابله‏اي مذهبي را در مواجه شدن با استرس به کار مي‏بردند و لذا سطح و شدت اضطراب و نگراني و استرس آن‌ها پايين‏تر از بقيه بوده است. در بررسی پیش رو نیز نگرش مذهبی سالمندان با امید به زندگی آنان رابطه معنی داری دارد.